In de binnenstad van Leiden, op een karakteristieke plek tussen de Breestraat, Botermarkt en Mosterdsteeg wordt de laatste hand gelegd aan Hof van Zurloh, vernoemd naar de kledingwinkel met naaiatelier die hier ooit gevestigd was. Het nieuwe hof beslaat maar liefst 20 panden en zal ruimte bieden aan een commerciële laag met AH-supermarkt, 5 hofwoningen, 20 luxe appartementen, een binnentuin en een openbare fietsenkelder, waarbij het monumentale pand van Maison Zurloh als blikvanger dient. Een bijzonder project van vastgoedonderneming Oudendal Groep, waarin oud en nieuw harmoniëren.

Dit artikel over het project waar De Lange Houttechniek aan heeft meegewerkt, is origineel gepubliceerd in het magazine Profiel. Tekst is geschreven door Lieke Bousema.

Oudendal Groep bezat reeds enkele panden in het plangebied en kreeg 13 jaar geleden bijna het gehele vierkante stuk Leidse binnenstad in handen. De vastgoedonderneming wilde het gebied graag opknappen en er woningen rond een binnentuin aan toevoegen, met een supermarkt aan de kant van de Breestraat als toegift. Een ambitieus plan, dat in 2019 startte met een uitgebreide stripsloop, vertelt Jan van Maanen, Projectmanager bij Oudendal Groep. “De planvorming voor Hof van Zurloh heeft enkele jaren in beslag genomen. Alles wat een bouwproject complex kan maken, komt in dit project namelijk terug. Het vergunningentraject met de gemeente heeft circa twee jaar geduurd. Niet verwonderlijk, want we hebben hier te maken met een drukke binnenstedelijke locatie. Maar ook met twee gemeentelijke monumenten, een rijksmonument en een uitgebreide bodemsanering.”

Karakteristieke beeld behouden
Samen met de monumentencommissie is uitgebreid overleg gevoerd over de aanpassingen en compromissen, vertelt Van Maanen. “Zo zijn de monumentale panden aan de Breestraat behouden, inclusief buitengevels, binnengevels en diverse interieuronderdelen. Maar ook de overige gevels zijn beeldbepalend voor Leiden. Daarom zijn ook deze gevels overeind gehouden, uitgebreid in kaart gebracht en met zorg gerestaureerd. Zowel voegwerk als ornamenten zijn hersteld en de houten kozijnen, ramen en deuren zijn vervangen. De achterbouw van veel panden was echter zo slecht, dat we deze beter konden slopen. Hierdoor ontstond een bouwput middenin de stad, die voor de omgeving nauwelijks zichtbaar was. Door nieuw te bouwen achter de oude gevels, blijft het karakteristieke beeld behouden.”

Authentieke houtsoort en detaillering
De Lange Houttechniek is in de zomer van 2023 bij Hof van Zurloh betrokken. De timmerfabriek werd benaderd door bouwbedrijf Regiobouw Haarlemmermeer, dat op zoek was naar een partner die kozijnen in een authentieke houtsoort en detaillering kon leveren. “Voor dit project hebben wij 241 houten kozijnen, ramen en deuren geleverd”, vertelt Willem Visser, Projectleider bij De Lange Houttechniek. “Vanwege het monumentale karakter zijn veel kozijnen, ramen en deuren uitgevoerd in Oregon Pine, met Eiken roeden en hardstenen dorpels en waterslagen. Voor de profilering is gekozen voor een duivenjager profilering en verschillende kralen. Bovendien hebben wij verschillende authentieke schuiframen en monumentale dakkapellen nagemaakt.”

Exact de juiste scheefstand
Om de monumentale buitengevels te beschermen, zijn enkele bestaande kozijnen behouden. Sommige kozijnen waren namelijk zo scheef, dat men bang was dat de gevels bij verwijdering zouden instorten. “Op deze plekken hebben wij alleen de ramen vervangen”, vertelt Visser. “Deze ramen zijn digitaal door ons ingemeten en in exact de juiste scheefstand nagemaakt.” De kozijnen voor de nieuwe gevels zijn in de hsb-fabriek ingebouwd in de houtskeletbouw gevelelementen en als één geheel naar de binnenstad van Leiden vervoerd.

Monumentenglas
Alle kozijnen, ramen en deuren zijn compleet afgelakt en beglaasd geleverd, vertelt Visser. “Hierbij is Goethe glas en DaVinci glas toegepast, dat ook wel ‘monumentenglas’ wordt genoemd. Dankzij het onregelmatige oppervlak van dit glas blijft de authentieke uitstraling van de historische ramen behouden.” Een bijzondere vermelding verdient het pand aan de Breestraat 130, waar de glas-in-lood bovenlichten zijn verwijderd, gerestaureerd, in dubbel glas zijn gezet en in de nieuwe kozijnen zijn teruggeplaatst.

Art Deco pui als sluitstuk
Kort voor de oplevering kijkt Van Maanen terug op een mooi en uitdagend project, waarin heel prettig met De Lange Houttechniek is samengewerkt. “Ik ben uitermate tevreden over de engineering, uitwerking, uitvoering en plaatsing”, vertelt hij. “De allermooiste pui van het project moet echter nog komen. Volgens planning wordt Hof van Zurloh op 1 april aanstaande opgeleverd. Net voor deze datum wordt het letterlijke sluitstuk van het project geplaatst: een Art Deco pui aan de Botermarkt 16. De spectaculaire pui wordt op dit moment geëngineerd, in samenspraak met architectenbureau Mulder Van Tussenbroek en sluit de weg naar het plangebied symbolisch af.”

Tijdloze schoonheid én kwaliteit

Hout staat op dit moment flink in de picture. Niet verwonderlijk, want het materiaal is heel duurzaam, hernieuwbaar en heeft een lange levensduur. Toch blijven houten kozijnen hierbij nog wat onderbelicht, merkt Eric Kouters, directeur van HOUT100%. “Projecten als Hof van Zurloh brengen hier gelukkig verandering in en tonen de tijdloze schoonheid én kwaliteit van hout. Op diverse plekken in de monumentale gevels konden de bestaande houten kozijnen behouden blijven, waardoor ook de gevels zijn gespaard. De karakteristieke detailleringen én scheefstand van de nieuwe kozijnen, ramen en deuren konden bovendien alleen met hout worden nagebootst.”