We staan opnieuw in het vakblad Profiel! Deze keer met een mooi project op IJburg, waar hout-aluminium kozijnen laten zien hoe je duurzaamheid en comfort combineert in moderne hoogbouw.
Nederland bouwt steeds meer appartementen en in dat segment groeit de populariteit van hout-aluminium kozijnen. Logisch, want dit hybride kozijn brengt het beste van twee werelden samen: de natuurlijke uitstraling en isolerende kracht van hout met de onderhoudsarme buitenkant van aluminium.
In Mooijburg, drie appartementencomplexen op centrumeiland IJburg, koos architect Natrufied Architecture samen met bewoners bewust voor deze kozijnen. De houten constructies en gevelafwerking passen bij biobased bouwen, en aluminium kozijnen waren hier geen optie. Dankzij de hout-aluminium kozijnen met warme houttint bleef de natuurlijke uitstraling behouden, terwijl onderhoudsgemak voor de bewoners gegarandeerd is.
De kozijnen zijn geleverd door WEBO, trotse HOUT100%-deelnemer en specialist in hout-aluminium oplossingen. Zij leverden niet alleen de kozijnen en hsb-elementen, maar verzorgden ook engineering, productie en montage. Extra bijzonder: de kozijnen zijn brandwerend getest en voldoen ruim aan de eisen, een belangrijke factor in hoogbouw.
Met dit project laat WEBO zien hoe innovatief en toekomstgericht de timmerindustrie is. Biobased, circulair, brandveilig en onderhoudsarm: de perfecte combinatie voor duurzame hoogbouw.
HOUT100%-lid Westerveld & Nederlof uit Breedenbroek en zusterbedrijf Weneko Kunststoffen uit Dinxperlo gaan zich vanaf 1 juli presenteren onder een gezamenlijke nieuwe naam: WN Kozijnen & Prefab Wanden. Gezien de toenemende samenwerking in de afgelopen jaren, is dit een logische stap voorwaarts.
Westerveld & Nederlof, dat afgelopen jaar haar 80-jarige bestaan vierde, en Weneko Kunststoffen zijn altijd al nauw met elkaar verbonden. In 1984 richtten Leen en Martin Nederlof, de toenmalige directie van Westerveld & Nederlof, Weneko Kunststoffen op. “De naam Weneko staat voor Westerveld Nederlof Kozijnen”, vertelt Luc Nederlof, directeur van Weneko. “Waar we eerder zagen dat beide bedrijven veelal hun eigen projecten en klanten hadden, zien we de laatste jaren dat we steeds vaker samen optrekken. Dit komt vooral door de toenemende populariteit van prefab wanden.”
“De samenwerking zal alleen maar intensiever worden de komende jaren en dat zetten we met deze naamswijziging extra kracht bij”, vertelt Mark Nederlof, algemeen directeur bij Westerveld & Nederlof. “Beide bedrijven blijven zelfstandig opereren en is er dus geen sprake van een fusie.”
Op 8 juni viert Stichting Gevel Timmerwerk de 40-jarige duurzame samenwerking tussen de 70 beste timmerfabrikanten van Nederland. Onderdeel van deze mijlpaal is de introductie van een nieuwe website die op 8 juni a.s. einde van de dag gelanceerd wordt.
Uiteraard is de nieuwe website moderner qua vormgeving, volledig responsive en een stuk sneller. Maar ook beter vindbaar en dat is in het kader van de aankomende Wet op de Kwaliteitsborging zeer belangrijk. Zowel kwaliteitsborgers als afnemers van de timmerindustrie kunnen hier alle informatie vinden over het HOUT100%- systeem, dat naadloos aansluit op de wensen van de afnemer en de kwaliteitsborger in het kader van de aankomende wetgeving. HOUT100% helpt partijen met het HOUT100%-systeem optimaal bij dossiervorming en risicobeheersing.
Het HOUT100%-team, de leden en andere belanghebbenden gaan 8 juni a.s. genieten van een mooie duurzame dag bij De Groene Afslag in Laren, waar spreker André Kuipers het gezamenlijke belang ‘een duurzame wereld met duurzame houten producten’ zal benadrukken. Daarnaast zullen de aanwezigen een ‘duurzaam’ project bezoeken van Ekowood Houses in Bunschoten. Een fantastisch evenement dat 100% aansluit bij duurzaamheid. Duurzame producten, duurzame locatie, duurzaam bouwproject, duurzaam voedsel etc.
Het wordt in de Europese Unie verboden om producten in te voeren die bijdragen aan ontbossing. Het Europees Parlement en de lidstaten hebben daar gisteren een voorlopig akkoord over bereikt.
Het verbod geldt voor hout, maar ook voor producten als cacao, soja en palmolie. Ook afgeleide producten, zoals bijvoorbeeld meubels en houtskool, gaan in de ban als ze bijdragen aan ontbossing. Dat valt te lezen in hetpersberichtvan de Europese Commissie.
Producten worden als verboden aangemerkt als ze afkomstig zijn van grond die na december 2020 ontbost is. Handelaren moeten met ingang van de wet bewijzen dat de producten ontbossingsvrij en legaal zijn. Importeurs moeten ‘geografische informatie over de landbouwgrond’ kunnen tonen om te laten zien waar de grondstoffen vandaan komen. Worden de regels niet nageleefd, dan moeten de lidstaten sancties opleggen.
Het wetsvoorstel stamt uit november vorig jaar en kwam kort na de COP26-klimaattop van de VN, waarin wereldleiders beloofden om tegen 2030 een einde te maken aan de wereldwijde ontbossing. Het hele Europees Parlement en de EU-lidstaten moeten de wet nog formeel goedkeuren voordat hij in werking treedt. Dat gebeurt naar verwachting begin volgend jaar.
Bewuste keuze Wil je er zeker van zijn dat jouw bouwproducten niet bijdragen aan ontbossing? Kies dan altijd voor eentimmerfabriekdie is aangesloten bij de NbvT en/of HOUT100%. Al het hout dat deze timmerfabrieken gebruiken komt uit duurzaam beheerde bossen. Hier worden bomen geplant die tijdens hun groei veel CO2opnemen. Zodra ze volgroeid zijn worden ze gekapt en wordt er direct weer een nieuw boompje geplant.
De Wet kwaliteitsborging voor het Bouwen is opnieuw uitgesteld. Dit omdat de Omgevingswet, waaraan de Wet kwaliteitsborging is gekoppeld, vertraging oploopt. Volgens de laatste planning zou de wet per 1 januari 2023 ingaan, maar de benodigde ICT – het zogeheten Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) – is nog onvoldoende getest. Dat maakt Minister de Jonge bekend in een brief aan de Eerste Kamer.
“Er is meer tijd nodig om te oefenen en te testen”, aldus De Jonge. “Alles afwegend is een nieuwe ingangsdatum van 1 januari 2024 de beste optie, zo vinden ook de provincies, gemeenten en waterschappen. Dit beperkte uitstel zorgt voor zorgvuldigheid én duidelijkheid. Over de verschillende scenario’s, achterliggende dilemma’s en alle voor- en nadelen ga ik graag met de Eerste Kamer in debat.”
WKB
Over de Wet kwaliteitsborging bestaat geen discussie meer. Er is groen licht gegeven door zowel de Tweede als de Eerste Kamer. Toch schuift de wet, vanwege de koppeling, telkens mee. Meerdere partijen pleiten er dan ook voor om de WKB een eigen invoeringsdatum te geven.
HOUT100%
Hoewel we nog even op de WKB moeten wachten, zijn HOUT100%-bedrijven al jaren klaar voor de wet. HOUT100%-producten voldoen aan alle eisen, waaronder KOMO, en zijn dus altijd WKB-proof. Nu al. Dit biedt voor zowel de leverancier als de eigenaar van de woning of het pand zekerheid. Dat onderscheid een HOUT100%-bedrijf van een niet HOUT100%-bedrijf.
Om de bouw te vergroenen wordt het gebruik van hout gestimuleerd, voor nieuwbouw, ook met lokaal en hergebruikt hout. Het idee is dat hierdoor de CO2 uitstoot verminderd, de bouw circulairder wordt, vervuiling wordt teruggebracht en dit allemaal met hout geproduceerd in duurzaam beheerde bossen. Steeds meer bedrijven gaan dan ook bouwen met hout want er is geld mee te verdienen en men denkt dat het een makkelijke te verwerken grondstof is. Wat betreft het laatste is het tegenovergestelde waar. Hout is juist een bouwmateriaal dat alleen lang mee gaat wanneer het onder specifieke voorwaarden wordt toegepast. Er zijn honderden houtsoorten in vele kwaliteiten met verschillende eigenschappen, verwerkingsvoorwaarden en toepassingsmogelijkheden en slechts met een beperkt deel kan goed gebouwd worden. Hout is circulair omdat het volledig afbreekbaar is maar dit moet niet gebeuren in de toepassing. Houd je rekening met de uitgangspunten om goed met hout te bouwen, dan gaat hout in de gebouwde omgeving vele decennia probleemloos mee. Maar de kans op problemen is groot wanneer men bij het ontwerp, de productie en zeker in de bouw, de houtbouwuitgangspunten niet kent. Dit leidt tot imageschade waardoor goedwillende initiatieven om duurzame bouw te stimuleren met te weinig houtkennis soms het tegenovergestelde effect geven.
SHR wil met een actueler cursusaanbod haar bijdrage leveren aan een stabiele uitbreiding van hout in de gebouwde omgeving. In september wordt ons aanbod uitgebreid tot 6 vakinhoudelijke cursussen.
Huidige opleidingen Binnen de reguliere opleidingen van de Nederlandse universiteiten en hogescholen is toenemende aandacht voor duurzaam bouwen met hout, houtproductie en bossen en juist de integratie van deze richtingen is nodig om tot een stabiele houtbouw te komen. Nu zijn de vakken nog te verspreid over verschillende opleiding en zullen de studenten zelf de integratie moeten zoeken tussen bouw, bos en klimaat. Bouwtechnische vakken worden gegeven op de universiteiten in Eindhoven, Delft en op enkele hogescholen. Vakken over bosbeheer en -ecologie kunnen gevolgd worden op de universiteit in Wageningen en de Hogeschool in Velp. Daarentegen zijn opleidingen rondom circulair bouwen de afgelopen jaren op diverse universiteiten en hogescholen ontstaan maar hier mist vaak de bos en houtcomponent. Voor de praktijk speelt het Hout & Meubilerings College een grote rol maar er zijn meer praktijkopleidingen op MBO niveau. Hopelijk worden de komende jaren op al deze instituten voldoende mensen opgeleid die met inzicht en kennis op zowel het beleidsniveau als bij het ontwerp en de uitvoering, het aandeel hout in de gebouwde omgeving op een duurzame manier kunnen laten toenemen. Daar waar het mogelijk is, participeert SHR met actuele en praktijkkennis in deze reguliere opleiding.
Verbeteren kennisniveau huidige infrastructuur Belangrijk is dat beleidsmakers zich laten voeden met de huidige ontwikkelingen in de bos- en houtsector en hun beleidsdoelstelling voor verduurzaming ook echt leiden tot verduurzaming van de bouw. Architecten hebben met hun ontwerp en hun materiaalkeuze grote invloed op de bouw en daarmee op het toepassen van hout. Zeker wanneer zij bereidt en in staat zijn om hun vormgeving en esthetiek te verbinden met uitgangspunten voor goed bouwen met hout, kunnen zij een significante bijdrage leveren aan de uitbreiding van de houten gebouwde omgeving. Bij het realiseren van projecten speelt de aannemer een cruciale rol, want juist in de uitvoering is het detail bepalend. Weten waar aandacht aan besteedt moeten worden, goed opgeleid personeel en goede instructie maakt het onderscheidt. Gezien de huidige ontwikkelingen, zal de reguliere houtbranche, of het nu gaat om prefab of toelevering van onderdelen, groeien en hierbij zullen goed opgeleide mensen nodig zijn. SHR biedt voor al deze groepen met haar nieuwe cursusprogramma aanknopingspunten tot kwaliteitsverbetering.
Het SHR cursusprogramma 2022-2023 bestaat uit: 1. Houtsoorten herkenningscursus: een basiscursus om met hout te kunnen werken, want de houtsoort is nogal bepalend voor de toepassing maar ook om te weten of de soort uit een duurzaam beheerd bos kan komen. De meest voorkomende houtsoorten worden behandeld en met herkenning wordt geoefend zodat na de cursus alle deelnemers in staat zijn om ten minste twintig houtsoorten te herkennen. Mensen met wat meer ervaring kunnen met de cursus en hun actuele houtsoortenkennis verder uitbreiden tot 50 soorten.
2. Uitgangspunten voor een duurzame gevelbekleding: behandeld de eigenschappen van houten gevels, het technisch juist uitvoeren ervan maar ook de consequenties van slechte uitvoeringen, ongelukkige ontwerpen en verkeerde verwachtingen.
3. Construeren met hout: geeft inzicht hoe met de verschillende bouwmethoden in hout die op dit moment op de markt aanwezig zijn op constructieve wijze ontworpen kan worden. Op de technische universiteit in Eindhoven wordt hier volop aandacht aan besteed door SHR medewerker en universitair docent Wim de Groot. Belangrijke delen uit het lesprogramma komen aan bod in deze cursus. Deelnemers leren hoe er met hout geconstrueerd kan worden met bijvoorbeeld producten als gelamineerd hout, Cross Laminated Timber, sandwichconstructies en samengestelde constructies. Daarnaast komen onderwerpen als verbindingen, stabiliteit, spanningen en het ontwerpen van duurzame constructies aan bod door het voorkomen van vochtophoping. Het rekenen aan hout is belangrijk voor alle toepassingen waarin hout constructief is gebruikt zoals bruggen, damwanden, spanten, vloeren, daken, overspanningen of gehele houtbouw (HSB, CLT, Loghouse system)
4. Hout in de grond: gaat over toepassingen waar vochtophoping niet kan worden voorkomen en waar hout zodanig moet worden toegepast dat het zo efficiënt mogelijk zijn natuurlijke weerstand tegen schimmel en bacteriën aantasting kan inzetten. Het gaat dan om het gebruik van palen (tuinhout, afrastering), bruggen, buitenmeubilair, oeverbeschoeiingen en funderingsconstructies. Door de keuze van het ontwerp, het hout en het aanpassen van de omgeving kunnen ook in dit toepassingsgebied, constructies worden gemaakt die decennia meegaan. Ook voor funderingstechnici en archeologen is dit een interessante cursus want de processen die behandeld worden hebben ook relatie tot verdroging als gevolg van klimaatverandering. Hierdoor komen houten onderdelen boven het grondwater uit en is het belangrijk om de snelheid van aantasting en de voorwaarden waaronder dit plaats vindt te kunnen duiden. De meest recente en nieuwe inzichten over aantasting en bescherming van archeologische houten (scheeps-)restanten en paalfunderingen, worden besproken.
5. Schadevrij bouwen met hout in bovengrondse toepassingen: bespreekt de uitgangspunten voor constructies en bouwonderdelen (geveltimmerwerk) waarmee een lange levensduur en een realistisch onderhoudsregiem verwacht kan worden.
6. Hout en milieu: is een belangrijk onderwerp ter onderbouwing voor de keuze van hout als het duurzaam bouwmateriaal. Termen als circulariteit, hergebruik en groen worden als milieuargument gebruikt om reguliere bouwmaterialen zoals beton, staal en kunststof aan te prijzen. In de cursus geven we inzicht hoe milieubelasting er uit ziet en waarom hout beter presteert dan de reguliere bouwmaterialen. Dit wordt gedaan aan de hand van berekeningen die volgens het bouwbesluit gevraagd zijn en aan de hand van inzicht in de betrouwbaarheid van deze berekeningen. Verder wordt ingegaan op de duurzame teelt van hout, de beschikbaarheid ervan, ook op lange termijn, en dit alles ook in het kader van de stoppen met kappen discussie. Ook wordt ingegaan op de potentie van het hergebruiken van hout en de milieueffecten ervan. Dit brede beeld geeft de deelnemers de mogelijkheid om de milieuvoordelen en de voorwaarden om met hout te bouwen goed uit te dragen, voor het verwerven van eigen projecten of het bepalen van milieuvriendelijk bouwbeleid.
Op 14 september van 9.00 tot 9.30 uur presenteren we digitaal de inhoud en de planning van de cursussen en daarna is er ruimte voor specifieke vragen. Aanmelden kan onder vermelding van voorcollege SHR cursussen via info@shr.nl.
